شخصیت های حقیقی و حقوقی  

 

1-فرستنده کالا  : Shipper/ Consignor

به شخص حقیقی یا حقوقی اطلاق میشود که در اسناد حمل  و نقل و یا مدارک حمل و نقل الکترونیکی به عنوان فرستنده کالا نامیده میشود .

 

2-فرستنده اسنادی :  Documentary Shipper/ Consignor

به شخص حقیقی یا حقوقی غیر از فرستنده کالا اطلاق میشود که میپذیرد در اسناد حمل یا اسناد الکترونیکی حمل به عنوان فرستنده کالا نامیده شود

 

3-گیرنده کالا  Consignee

به شخص حقیقی یا حقوقی اطلاق میشود که به موجب قرارداد حمل یا اسناد حمل یا مدارک الکترونیکی حمل جهت تحویل گرفتن کالا ذیحق نامیده میشود

 

4- وکیل قانونی : Attorney-In-Fact Legal Representative /

به شخص حقیقی یا حقوقی اطلاق میشود که وکالتاً از طرف گیرنده کالا مجاز به اخذ ترخیصیه و قبض انبار و همچنین مجاز به سپرده گذاری ، پرداخت هزینه و سپردن تعهد نامه های مربوطه و اسناد تضمینی و استرداد وجوه سپرده گذاری میباشد .

 

5-طرف اعلام شونده :Notify Party

به شخص حقیقی یا حقوقی اطلاق میشود که رسیدن کالا به محل تحویل آن طبق بارنامه به ایشان اطلاع داده میشود .

 

شرکتها و موسسات حمل و نقل

1- شرکتهای کشتیرانی و Shipping Company/ Nvocc NVOCC

متصدی حمل محمولات دریایی  اعم از مالک وسیله حمل و یا اجاره کننده فضای وسیله حمل  که طبق قرارداد حمل مسئول حمل کالا از مبداء به مقصدِ قابل توافق بوده و در قبال پذیرش این مسئولیت اقدام به صدور بارنامه مینماید.

 

2-  نمایندگی شرکت کشتیرانی و NVOCC   Shipping & Nvocc Agency   

نماینده قانونی شرکت کشتیرانی است که مجاز به ارسال الکترونیکی اظهار نامه اجمالی (EDI) و صدور بارنامه و صدور ترخیصیه و سایر وظایف نمایندگی به نیابت از شرکت کشتیرانی میباشد .

 

3-فورواردر   Forwarder :

شرکتی است که بدون داشتن مالکیت کانتینر یا تصدی گری عملیات حمل و نقل کانتینری ، طرف قرارداد حمل با صاحب کالا و یا خط کشتیرانی واقع میشود و طی توافق جداگانه نسبت به برنامه ریزی حمل و با ارائه سرویس های اضافه به درخواست صاحبین کالا وارد زنجیره حمل میگردد.

 

4- اپراتور بندری Port Operator :

شرکتی که به نیابت و نمایندگی از سازمان بنادر و دریانوردی مدیریت عملیات و استفاده از تاسیسات بندری را جهت تخلیه و بارگیری و سایر خدمات مربوطه در بنادر را انجام میدهد.

 

5-محوطه و ترمینال های خصوصی Private Depot & Terminal :

به محوطه ای اطلاق میشود که نگهداری کانتینر پر و خالی و خدمات تخلیه و بارگیری کالا ، بارچینی ، صفافی ، نگهداری و تحویل و سایر خدمات کانتینری را با مجوز اخذ شده از سازمان بنادرو دریانوردی در اماکن بندری انجام میدهد .

 

تجهیزات

تعریف کانتینر :

به محفظه ای که مطابق با معیارهای سازمان بین المللی استاندارد (ISO) برای بارگیری و حمل انواع کالاها ساخته شده باشد و از آنچه درون آن قرار میگیرد محافظت نموده و از قابلیت جابجائی و تخلیه و بارگیری شدن با اسپریدر کانتینری برخوردار باشد، کانتینر می گویند.

 

کانتینر COC  Carrier’s Own Container)): 

کانتینری که مالکیت آن متعلق به شرکت کشتیرانی  صادر کننده بارنامه است . منظور از کانتینر در این آئین نامه این نوع کانتینر میباشد ، مگر آنکه استثنای آن مشخص شده باشد.

 

کانتینر   SOC (Shipper’s Own Container):

کانتینری که مالکیت آن متعلق به فرستنده کالاست. این نوع کانتینر مشمول مقررات این آئین نامه نبوده بلکه مشمول مقررات و ضوابط کالای تجاری و یا توافقات جداگانه بین فرستنده و گیرنده کالا میباشد.

 

انواع بارنامه MBL/HBL

بارنامه اصلی (Master Bill of Lading)

• سندي است که توسط شرکت کشتیرانی (حمل کننده) اصلی و یا  نماینده آن صادر میگردد که دلالت بر حمل کالا از مبداء  مورد توافق تا مقصد در قبال دریافت کرایه حمل صادر میشود .

 

بارنامه ثانویه (House Bill of Lading)

• بارنامه ای است که در مواردی توسط شرکت فورواردر بر اساس نیاز و درخواست مشتری صادر میشود .در این حالت HBL بجای بارنامه اصلی در اختیار ذینفع بار قرار میگیرد و مانند بارنامه اصلی قابل معامله و انتقال میباشد. مشخصات کالای موضوع بارنامه از جمله نوع ، تعداد ، بسته بندی ، و … در بارنامه HBL بناید مغایرتی با بارنامه اصلی MBL داشته باشد .

 

ترمهای تحویل CY-CY (Container Yard – Container Yard)

ذکر عبارت فوق به مفهوم این است که مسئولیت شرکت کشتیرانی با تحویل گرفتن کانتینر با پلمب سالم در محوطه کانتینری بندر مبداء و حمل دریائی  و تحویل کانتینر با

پلمب سالم در محوطه کانتینری بندر مقصد خاتمه میبابد. با قید این عبارت در بارنامه هزینه تحویل کالا در مبداء و همچنین بارگیری کالا به کشتی به عهده فرستنده کالا می باشد و هزینه تخلیه کالا از کشتی در مقصد به عهده گیرنده در بندر مقصد می باشد. مگر آنکه توافق دیگری صورت پذیرفته باشد .

 

ترمهای تحویل CY-CFS

مسئولیت شرکت کشتیرانی با تحویل گرفتن خرده بار در محوطه کانتینری در بندر مبداء و حمل دریائی و تحویل کالا در انبار عمومی بندر مقصد خاتمه مییابد .

• تعریف CY (محوطه کانتینری) Container Yard

محلی است که کانتینرهای پر تخلیه شده از کشتی یا کانتینرهای پر و خالی آماده برای بارگیری  در بنادر و تحت نظارت سازمان بنادرو دریانوردی و گمرک جمهوری اسلامی ایران نگهداری میشود .

 

• CFS ( انبار نگهداری عملیات کالا ) Container Freight Station

این مکان در واقع ناظر بر انباری است که در آنجا محمولات جهت تخلیه از کانتینر و یا بارگیری در آن، تحت نظارت سازمان بنادرو دریانوردی و گمرک جمهوری اسلامی ایران نگهداری میشود .

 

ترم های پذیرش FCL/LCL

• FCL ( کانتینر دربستی ) Full Container Load

در صورتیکه کلیه محمولات داخل کانتینر متعلق به یک صاحب کالا (فرستنده یا گیرنده ) باشد آن کانتینر اصطلاحاً کانتینر دربستی یا FCL نامیده میشود .

• LCL (کانتینر مشترک ) Less than Container Load

در صورتیکه کالای داخل کانتینر متعلق به چند صاحب کالا ( فرستنده یا گیرنده ) باشد اصطلاحاً به آن کانتینر مشترک یا LCL گفته میشود .

ارسال اظهارنامه اجمالی

• Electronic Data Interchange) EDI)

رویه تبادل الکترونیکی اسناد و داده ها با فرمت های مشخص و کد گذاری شده که معمولا توسط نمایندگان شرکت های کشتیرانی به استفاده کنندگان مختلف ارسال میگردد .

• EPL (Electronic Packing List)

سامانه ای که کلیه اطلاعات مندرج در اظهارنامه اجمالی جهت استفاده سایر ذینفعان از جمله گمرک جمهوری اسلامی ایران توسط نماینده کشتیرانی بارگذاری میگردد .

• CCS

سامانه ای که کلیه اطلاعات مندرج در اظهارنامه اجمالی جهت استفاده سایر ذینفعان از جمله سازمان بنادر و دریانوردی  توسط نماینده کشتیرانی بارگذاری میگردد .

اعلامیه ورود (Arrival Notice)

اعلامیه رسیدن کالا در مقصد مشخص شده در بارنامه توسط نماینده صادر کننده بارنامه “اعلامیه ورود” نامیده میشود .

اعلامیه فوق بعد از ورود کشتی و تخلیه کامل کانتینرهای حاوی کالا به گیرنده کالا (Consignee) و طرف اطلاع شونده (Notify Party) توسط نمایندگی کشتیرانی در بندر مقصد ارسال میگردد که شامل اطلاعات کلی زیر میباشد:

• تاریخ ورود کشتی به بندر مربوطه
• نام و شماره سفر کشتی
• شماره ی کانتینر (ها)
• شرح و توصیفات کالا
• شماره رفرانس گشایش اعتباراسنادی (L/C NO)
• شماره بارنامه (B/L NO)
• نام تحویل گیرنده

ترخیصیه (Delivery Order)

ترخیصیه در تعریف عمومی سندی است که شرکت نماینده کشتیرانی به سازمان بنادر و دریانوردی و همچنین گمرک اعلام می کند که تحویل کالای موضوع بارنامه فوق به گیرنده کالا یا نماینده قانونی وی از طرف آن شرکت بلامانع میباشد.

ترخیصیه بعد از تحویل اصل بارنامه  یا تلکس رلیز به نماینده شرکت کشتیرانی در بندر تخلیه و پرداخت تمامی هزینه ها و سپرده های مربوطه که در اعلامیه ورود ذکر شده است صادر میشود.

 

• تلکس رلیز (Telex Release)

نوعی رویه قانونی است که در جهت تسریع در امر صدور ترخیصیه توسط نمایندگان کشتیرانی  به درخواست فرستنده کالا ارائه می گردد. در روش استفاده از تلکس رلیز ، نسخ بارنامه در بندر مبداء صادر گردیده و توسط فرستنده کالا ظهر نویسی گردیده و سپس تسلیم نمایندگی کشتیرانی در مبداء می شود.

نمایندگی کشتیرانی در قبال دریافت کلیه نسخ بارنامه از صاحب کالا، طبق پیام مخابراتی به نمایندگی کشتیرانی در مقصد ، صدور ترخیصیه را بدون ارائه اصل بارنامه بلامانع اعلام می نماید.

 

• راهنامه دریایی (Sea Way Bill )

سندی است که  در آن تمام مشخصات بارنامه دریائی قید شده است و لیکن بر خلاف بارنامه دریائی  فابلیت معامله و واگذاری به طرف دیگر را ندارد .

لذا ارائه اصل سند یادشده برای تحویل کالا توسط شرکت کشتیرانی به گیرنده ، الزامی نمی باشد .

پروانه ورودموقت (Temporary Import Permission)

سندي است كه به موجب آن گيرنده كالا ميتواند كانتينر حاوي كالاي خود را تحت قرارداد بين نمايندگي كشتيراني و اداره گمرك بدون پرداخت حقوق و عوارض گمركي  ، با واگذاري تضمينات لازم نزد نمايندگي كشتيراني خارج نمايد و مكلف به عودت كانتينر در مهلت مقرر به همان بندر خروج مي باشد .

تبصره : با عنايت به شرايط حمل CY-CY  قيد شده در بارنامه كه گواهي است بر وجود قرارداد حمل ، شركت نمايندگي كشتيراني الزامي نسبت به ارائه اجازه خروج كانتينرها از بندر را نداشته و تنها در صورت صلاحديد قابل ارائه خواهد بود .

 

برگ مبادله کانتینر EIR    ) Equipment Interchange Receipt   )

رسیدی که هنگام تحویل کانتینر از شخص یا دارنده ای به طرف دیگر صادر می شود و در آن با ذکر جزئیاتی نظیر تاریخ ، محل انتقال ، طرفین تحویل دهنده و تحویل گیرنده ، مشخصات کانتینر بهنگام  تحویل ذکر می گردد . این رسید که به تایید طرفین تحویل دهنده و تحویل گیرنده می رسد مبنای تعیین مسئولیت برای تغییرات بعدی در کانتینر میباشد .

گاهاً برگه مبادله صادره توسط ترمینالهای بنادر ، شناسنامه کانتینر نیز نامیده می شود.

 

گواهی توزین کانتینر پس از بارگیری Verified Gross Mass – VGM

براساس کنوانسیون SOLAS فرستنده بار موظف به اظهار دقیق وزن کالای بارگیری شده  به همراه وزن کانتینر میباشد ، بدین جهت علاوه بر اسناد گمرکی و اظهار کالا ، فرستنده موظف به صدور گواهی و اعلام وزن دقیق کالای بارگیری شده  به همراه وزن کانتینر طبق فرم های استاندارد VGM  و اظهار روش های توزین خواهد بود .کلیه مسئولیت های ناشی از ارسال غلط و نادرست برعهده فرستنده بار خواهد بود .

 

هزینه دیرکرد عودت کانتینر (Container Demurrage & Detention)  

هزینه ای است که استفاده کنندگان از کانتینر اعم از وارداتی ، صادراتی و ترانزیتی برای در اختیار داشتن کانتینر پس از مدت معافیت موظف به پرداختن آن به شرکت کشتیرانی و یا نمایندگان آن و یا مالک کانتینر به نیایت از آنان توسط نمایندگان مربوطه  میباشند . این هزینه طبق توافق قبلی محاسبه شده و در صورت عدم وجود توافق جداگانه و یا نبودن شروط ضمن بارنامه، بر طبق مصوبات شورای عالی ترابری کشور محاسبه میگردد .

• بازه زمانی هزینه دیرکرد کانتینر صادراتی

بازه ی زمانی از تاریخ دریافت نامه واگذاری کانتینر خالی توسط مشتری یا نماینده آن تا زمانیکه کانتینر  پر به همراه کلیه اسناد مورد نیاز جهت حمل تحویل نماینده کشتیرانی گردد .

 

• بازه زمانی هزینه دیرکرد کانتینر وارداتی

بازه ی زمانی از تاریخ پایان عملیات تخلیه کشتی تا زمانی که کانتینر خالی تحویل محوطه کانتینرهای خالی معرفی شده توسط نمایندگان شرکت کشتیرانی گردد.

 

زمان معافیت از هزینه دیرکرد (Free Time)

بازه زمانی است که در آن هزینه حق توقف کانتینر اخذ نخواهد شد و در صورت سپری شدن این مدت زمان معافیت ، تنها روزهای مازاد مشمول مدت زمان هزینه دیرکرد خواهند شد .

 

مفاهیم اصطلاحات گمرکی

اظهار کالا: بیانیه‌ای کتبی یا شفاهی است که براساس مقررات این قانون اظهارکننده، رویه گمرکی مورد نظر خود را درباره کالا مشخص می‌کند و اطلاعات مورد نیاز برای اجرای مقررات گمرکی را ارائه می‌دهد. 

 

اظهارکننده: صاحب کالا یا نماینده قانونی او است که کالا را برابر مقررات این قانون به گمرک اظهار می‌کند. در اظهار الکترونیکی صاحب کالا یا نماینده قانونی وی به استناد گواهی رقومی (دیجیتالی) تأیید شده از مراکز مجاز صدور گواهی مذکور به عنوان صاحب کالا یا نماینده قانونی اظهارکننده شناخته می‌شود. 

 

اظهارنامه اجمالی: سندی است که به موجب آن شرکت حمل و نقل، فهرست کلی محمولاتی که باید تخلیه و یا بارگیری شود را هنگام ورود و یا خروج وسیله نقلیه از کشور اعلام می‌نماید.

 

اماکن گمرکی: انبار‌ها، بارانداز‌ها، اسکله‌ها، فرودگاه‌ها، ایستگاههای راه آهن، محوطه‌ها و هر محل یا مکانی است که تحت نظارت گمرک است و برای انباشتن و نگهداری کالا‌ها به منظور انجام تشریفات گمرکی استفاده می‌شود. این اماکن می‌تواند انبارهای گمرکی، انبارهای اختصاصی و سردخانه‌های عمومی باشد. 

 

ترخیص: خروج کالا از اماکن گمرکی پس از انجام تشریفات گمرکی مربوط است. 

تشریفات گمرکی: کلیه عملیاتی است که در اجرای مقررات گمرکی انجام می‌شود. 

 

قلمرو گمرکی: آن قسمت از قلمرو کشور است که در آن قانون امور گمرکی اعمال می‌شود. 

 

کالای تجاری: کالایی که به تشخیص گمرک ایران برای فروش صادر یا وارد می‌گردد اعم از اینکه به‌‌ همان شکل یا پس از انجام عملیات اعم از تولیدی، تفکیک و بسته بندی به فروش برسد. 

 

کالای داخلی: کالایی که در قلمرو گمرکی کشور تولید یا ساخته شده یا کالای خارجی است که ورود قطعی شده است. 

 

کالای گمرک نشده: کالایی که تحت نظارت و کنترل گمرک است ولی تشریفات گمرکی آن به طور کامل انجام نشده است. 

 

کالای مجاز: کالایی که صدور یا ورود آن با رعایت ضوابط نیاز به کسب مجوز ندارد. 

کالای مجاز مشروط: کالایی که صدور یا ورود آن نیاز به کسب موافقت قبلی یک یا چند سازمان دولتی دارد. 

کالای ممنوع: کالایی که صدور یا ورود آن بنا به مصالح ملی یا شرع مقدس اسلام به موجب قانون ممنوع است. 

اینکو تِرمز

«International Commercial Terms»

اینکوترمز عبارت است از قوانین بازرگانی بین المللی که به مسائل مرتبط با حمل کالا از فروشنده به خریدار پاسخ میدهد .

مسائلی شامل حمل کالاها، ترخیص کالا، واردات و صادرات کالاها، اینکه چه کسی مسئول پرداخت می‌باشد و اینکه ریسک جابجایی و انتقال کالا در مراحل مختلف حمل بر عهده چه کسی می‌باشد.

 

اینکوترمز به چهار گروه تقسیم شده است :

E-F-C-D

 

• گروه E – مخفف اصطلاح Ex Works – تحویل کالا در نقطه عزیمت به مبدا:

تعریف: تحویل کالا در نقطه عزیمت در مبدأ (محل کار). در این روش فروشنده، کالا را در محل تولید یا انبار کالا به خریدار تحویل می‌دهد و کلیه هزینه‌ها، اعم از بارگیری، حمل‌ونقل، بیمه، گمرک و ریسک خرابی کالا بر عهده خریدار است.

• گروه F – تحویل کالا به خریدار بدون پرداخت کرایه حمل در مبدأ:

این گروه شامل اصطلاحاتی است که به موجب آن فروشنده، کالا را در محلی که خریدار تعیین کرده تحویل وی می‌دهد. مهم‌ترین روش‌های موجود در این گروه عبارت‌اند از:

 

FCAمخفف اصطلاح Free Carrier

تحویل کالا به حمل‌کننده در مبدأ (تحویل کالا داخل کامیون، ریل و هواپیما). با توجه به اینکه محل تحویل کشور فروشنده میباشد، بارگیری با خریدار است و نقطه ریسک محل بارگیری می‌باشد. هزینه حمل و بیمه با خریدار است. عقد قرارداد حمل و بیمه با خریدار (نه الزاماً).

 

FASمخفف اصطلاح Free alongside Ship

تحویل کالا در کنار کشتی در مبدأ. محل خاتمه ریسک فروشنده کنار کشتی در بندر است. هزینه حمل و بیمه با خریدار است. عقد قرارداد حمل و بیمه و بازرسی با خریدار است.

 

FOB مخفف اصطلاح Free On Board

تحویل کالا در عرشه کشتی در مبدأ. فروشنده وقتی کالا را از روی نرده کشتی عبور داد ریسک خود را خاتمه داده‌است. هزینه حمل و بیمه با خریدار است. عقد قرارداد حمل از بندر تحویل و بیمه و بازرسی با خریدار است

 

• گروه C – تحویل کالا در مبدأ به خریدار با پرداخت کرایه حمل:

این گروه شامل اصطلاحاتی است که به موجب آن فروشنده باید مخارج کرایه را تا مقصد پرداخت نماید، ولی خطر فقدان یا خسارت و هزینه‌های اضافی بر عهده خریدار است. در این روش نوعی تقسیم مسئولیت بین خریدار و فروشنده اعمال شده‌است.

 

CFR مخفف اصطلاح Cost and Freight

هزینه و کرایه حمل تا مقصد C&F  .سابق است ولی مخصوص حمل دریایی. کالا وقتی از روی نرده کشتی عبور می‌کند (بارگیری می‌شود) مسئولیت فروشنده خاتمه میابد. هزینه بیمه با خریدار است. هزینه حمل با فروشنده‌است. عقد قرارداد بیمه با خریدار است. و عقد قرارداد حمل با فروشنده.

 

CIF مخفف اصطلاح Cost, Insurance and Freight

هزینه ، بیمه و کرایه حمل تا مقصد. مخصوص حمل دریایی می‌باشد. کالا وقتی از روی نرده کشتی بارگیری می‌شود مسئولیت فروشنده خاتمه میابد. هزینه حمل و بیمه با فروشنده‌است. عقد قرارداد حمل و بیمه با فروشنده‌است.

 

CPT مخفف اصطلاح Carriage Paid To

تحویل با پرداخت کرایه حمل تا مقصد. حمل مرکب ولی بیشتر برای طرق زمینی یا هوایی استفاده می‌شود. ریسک و مسئولیت فروشنده زمانی که کالا را تحویل اولین حمل‌کننده می‌دهد خاتمه میابد. هزینه حمل با فروشنده تا نقطه معین طبق قرارداد. هزینه بیمه خریدار. عقد قرارداد بازرسی با خریدار است.

 

CIP مخفف اصطلاح Carriage and Insurance Paid to

تحویل با پرداخت کرایه حمل و بیمه تا مقصد. روش حمل مرکب می‌باشد. ریسک و مسئولیت فروشنده زمانی که کالا را به نقطه توافق شده می‌رساند خاتمه میابد. هزینه بیمه و حمل با فروشنده‌است. عقد قرارداد بیمه و حمل با فروشنده‌است. عقد قرارداد بازرسی با خریدار است

 

• گروه D – تحویل کالا در مقصد:

شامل اصطلاحاتی است که به موجب آن فروشنده مسئول رساندن کالا به نقطه یا محل مورد توافق شده در مقصد است و فروشنده کلیه خطرات و هزینه‌ها را بر عهده می‌گیرد.

DAP مخفف اصطلاح Delivered At Place

فروشنده مسئول تمامی ریسک‌های مربوط به انتقال کالا به محل مقصد نامبرده شده یا نقطه دقیق مکانی در آن محل می‌باشد. بنابراین، در این قاعده اینکوترمز محل تحویل و محل مقصد یکی هستند.

فروشنده باید کالا را برای صادرات ترخیص کند. با این وجود، فروشنده هیچ مسئولیتی در قبال انجام و پرداخت هزینه‌های واردات کالا در کشور مقصد ندارد.

 

DAT مخفف اصطلاح Delivered At terminal

اصطلاح جدید – ممکن است برای تمام حالت های حمل و نقل استفاده شود

تحویل در مقصد بدون پرداخت حقوق و عوارض گمرکی. فروشنده مسئولیت هزینه ها و خطرات را برای آوردن کالاها به نقطه مشخص شده در مقصد می پذیرد ، بدون انجام ترخیص کالا برای ورود و پرداخت عوارض.

 

• DDP مخفف اصطلاح Delivered Duty Paid

تحویل در مقصد با پرداخت حقوق و عوارض گمرکی. فروشنده کالا را در کشور مقصد پس از انجام ترخیص کالا و پرداخت عوارض تحویل خریدار می‌دهد